Ì de vergangene Zite hȁts ùf de Landschaft no Dienschtlȁischtige ggëë, won hȕt scho rȁin vo öisere Gsetzgȁbig hëër nȕme mögli sìnd. Als Biischpiil doo z erwääne d Abdeckerei. Wȁnn e chranki Chue, es Rìnd oder es Ross hȁt müese töödt wëërden ùnd de Flȁischschauer nȕd zùm mìndschte s Flȁisch als ›bìdìngt bankwȕȕrdig‹ bìfùnde hȁt, dȁnn hȁts ìm beschte Fall no Tierfueter fȕr de Zoo ggëë, anderefalls hȁt de Veetokter, won bì öis z Wald Flȁischschau gmacht hȁt, veraalosst, das der Abdecker das Tier ìscht cho verschore. Das ìscht bì öis ìm allgìmȁinen ùf dem Hȁime gschee, wo s Tier ›gfalen‹ ìscht. Esoo wȁissi no, das bì öserem Noochber de Schufelberger ùs em Rìckebach ìn Driissger Jooren ìscht cho e Chue ›verloche‹. Die Chue hȁt Chalberbrand (Wùndgaasbrand) ghaa, e ganz böösi Chranket, won am ganze Körper ùnder de Huut Gaasblootere gìt, ùnd hȁt esoo müesen ìs ›Loch‹, wie mer dȁnn ìm Volch gsȁit hȁt. Ich wȁiss nȕd, wër amig doo zueschtȁndig gsii ìscht, woo ùnd wie tüüf hȁt müese vergrabe wëërde. Sìcher ìscht, das der Abdecker zeerscht emool de Platz gmùschteret hȁt. Nȕd z nass hȁts tȍȍrffe sii, nie ì der Nȍȍchi vo Quȁle, aber au nȕd grad bìn Hüüser ùnd Schüüre zue. De Vatter hȁt amel verzelt, ìm Hìrschacher heigeds ìm letschte Joorhùndert, glaub ìn Achzger Joore, emool de Mìlzbrand ghaa ìm Schtall, ùnd ales Vee samt de Chatze heb müesen ùnder de Bode! De Platz, wo mer die Tier vergrabe hȁt, heig nochane müese mìt Erleschtuuden aagsetzt wëërde, das joo kȁi Tier me drùff gwȁidet woorde sìnd ùnd sich esoo ùfs nöi hetted chönen aaschtecke. Mìlzbrand sell en Aard es Dùùrschtadium chöne bìlde, ùnd esoo no langes Ziit aaschtecked bliibe. A anderen Oorten ì der Schwiiz, wie ìm Ȁngadin, hȁt mer ìmmer en Aard Tierfrìdhööf ghaa, mìt eme feschte hööche Haag drùmùme, das joo nȕd vo doo uus sich wiiteri Tier hȁnd chönen aaschtecke. Also! Die Looben ìm Fȁlmis hȁt, no ere schtrȁnge Chalberete de ›Chalberbrand‹ ȕberchoo, ùnd hȁt, won alls tieräärztlis Bìmüe nüüt me gnȕtzt hȁt, müese töödt wëërde. De Tokter Chȁller, won au fȕr d Flȁischschau verantwortli gsii ìscht, hȁt veraalosst, das em andere Moorge der Abdecker chömm die Chue cho ›verschorre‹. Es sìnd derbii au bì öis schtrȁngi Vorschrìfte gsii, wie ùnd wo das z gschee ìscht ùnd wie tüüff hȁt müesen ȕberteckt wëërde. Em andere Moorgen ìscht dȁnn de Schufelberger ìm Rìckebaeh aagruckt, en Puur, wo nȁbscht siim chliine Gwërb au no e Holztrȁchslerei bìtrìbe hȁt, ùnd ȁben au no ›Abdecker‹ ì der Walder Gmȁind gsii ìscht. Mer hȁt dȁnn gȁge s Buechers dùren öppen e guet zwee mol ȁin Meter groossi Grueb uusgschuflet. Di tooti Chue ìscht ùf ere Schleupfi anegfüert woorden ùnd dȁnn ìd Grueb abe versȁnkt. [ 48 ] Ȕber de Kadaaver ȕberen ìsch Chloorchalch gschtreut woorde, zùr Desinfȁkzioon. Nochane hȁt mer mìt Hëërd zueteckt ùnd zletscht wìder di suuber uusgschtochne Wȁslig drȕberglȁit ùnd aatrampet, das mer no chùùrzer Ziit nȕme mee aagsee hȁt als en liechte Hoger. De Platz ìm Schtall ùnd alls wo mìt de tote Looben ì Bìrüerig choo ìscht, hȁt müese gwȁsche wëërde, nochane hät’s der Abdecker mìt de Rùggeschprȕtze mìt Lysol desìnfiziert. Mer hȁt öppe ghöört: «De Tokter Chȁller seig ì Sachen Uufsicht ȕbers Abdeckwȁsen au gaar en Gnaue!» Aber es ìscht au alte Puuren e kȁin Fall bìkannt gsii, wo vo Site vo der ›Abdeckerei‹ wiiteri Chranketsfȁll uuftrȁte wääred. Do hȁt sich sìcher die guet Uufsìcht ùnd s gnau Schaffe vom Abdecker zaalt gmacht. Grad bì Sache, won Süüchen ùnd Chrankete vom Vee bìtroffe hȁnd, ìsches sìnnvoll gsii, zueverlässigi ùnd suuberi Aarbet z mache. Ich wȁiss nȕd, sìd wȁnn’s z Wald kȁn Abdecker me gìt. Hȕt wëërded eso Kadaaver ìd Verbrȁnigsaaschtalt gfüert ùnd bìlaschted de Schtüürzaaler sìcher mee, als die früeneri ›Abdeckerei‹.
[ 49 ]