Ìm Nüünzȁhùndertzääni ìsch min Götti, won ìm Joor vorane s Seminaar z Chȕsnacht als Primaarleerer abgschlosse hȁt, im Amt ȁnen a der eerschte feschte Schtell gsii. Sis Jooresghalt ì dëre Landgmȁind hȁt 1200 Franke bìtrȁit. Ich ha dȁnn emool ahand von alte Mìlchbüechlene vom Grosvatter hëër d Feschtschtelig gmacht, das em Leerer sin Vatter mee Mìlchgȁlt vo siine föif Chüene ghaa hȁt weder sin Soo als Schuelmȁischter verdienet hȁt.
I ha dȁnn wiiters vom Nöibou vo der Ghȁischtschüür ìm Vierezwȁnzgi d Abrȁchnig gfùnde: 14600.- Franke fȕr de Bou ùnd 287.- fȕr s Elȁktrìsch. Do hȁnd mi vor allem d Aarbetslöö ìntressiert. S Holz ìsch alls sȁlber glìferet woorde, ùnd bì der Saagerei Schtrëëler z Wald ùne gsagt. De Fuerme Johann Blaaser z Hischwiil hȁt mìt zwȁi Ross ali Fuere gmacht, s Holz z sȁȁgen alls mìt em Schlìtten ìm Wìnter. De Zìmmermȁischter Otto Schufelberger ìm Rood ùnd de Johann Zangerl, Muurermȁischter ìm Riet hìne, sìnd di choschtlischten Aarbetschreft ùf em Platz gsii. Bȁid hȁnd ùf d Schtùnd 1.20 Fr. verrȁchnet. Esoo hȁt de Grosvatter, bìme Mìlchpriis vo 22 Rappe, müese föif Liter Mìlch ìd Hȕtte brìnge zùm ȁi Aarbetsschtùnd zaale.
I ha dȁnn mìt em Huusùmbou ìm 74i, also gnau fȕfzg Joor schpȍȍter, de Vergliich zoge. E Zìmmermȁischterschtùnd ìsch mi doo ùf 36 Franke choo. E Chane vole Mìlch (40 l) hȁt dȁnn scho nȕme glanget, gìnau 48 Liter sìnds dȁnn gsii, won ich hȁ müese derfȕȕr ìd Hüeblihȕtte brìnge. Föif Joor schpȍȍter sìnds scho 55 Liter gsii.
Mer gseet ùs dene Zaale, das sich d Priis- ùnd Looentwìcklig sìd Aafang Joorhùndert ìmmer mee zù Oogùnschte vo der Uurprodukzioon ërgëë hȁnd. Woll ìscht au d Mìlchlȁischtig von Chüenen obsiggange, aber allerhöchschtens ùfs Drei- bìs Vierfach. Aber au d Gwȕnigs-Chöschte sìnd vergliichswiis oder hööcher gschtìge. Alls ìn alem verwùnderets mi nööd, hȁnd ìn letschte Joore, ooni Zueschȕss vo der Öffetlichkȁit, kȁi gröösseri Nöi- ùnd Ùmbouten ùf de Puurehööf me chöne gmacht wëërde.
[ 40 ]