Ich hȁn ìm Wìnter, es ìscht no rȁcht chalt gsii, ìme guet pflȁgte Baumgaarte Bäum gschnìtte. Debii hani em Bsìtzer, eme Leerer ùs der Schtadt, müesen Uuskùmft gëë, werùm as mer jetz daas ùnd ȁis esoo abhaut ùnd nȕd anderscht. Am Aafang hani rȁcht Müe ghaa, di öppenemool kurioose Frooge z bìantworte. Es ìscht jo sìcher fȕr en Lȁie nȕd ìmmer liecht z verschtoo, das mer s ȁint Mool s schönschti Schoss amen Ascht schtoo loot; aber Handcheerum ȁbe dȁnn grad sȁb mues obenabe haue. Esoo ìsches dȁnn hin ùnd hëër ggange, ùnd ich hȁ mi scho fascht aafoo äärgere, wo mer ìn Sìnn choo ìscht, miin Uuftraaggäber seig jo Leerer ùnd verschtönd s ganzi vìlìcht besser, wȁmmer d Aarbet, won ëër ì der Schuelschtube lȁischtet, mìt miner Aarbet doo ùf em Baum obe vergliicht. «Also losed Si, Herr Leerer, die Aarbet won ich doo mache loot sich guet mìt dem, wo sii ìn ìrer Schuelschtube mìt de Chìnd mached, vergliiche! Au bì de Chìnd ìscht jedes wìder echli anderscht. Em ȁinte mues mer möglichscht Freihȁit loo, zùm sich entfalte, s ander bruucht vìlìcht e Schtȕtze, wo’s sich draa chan hebe, ùnd s drìtti mues woll oder ȕbel ìmmer wìder ìd Schranke gwìse wëërde! Genau esoo ìscht das a so eme Baum! Was schtaarch obenuse wott, muen ewȁgg, oder zmìndscht zrùgggschtùckt wëërde, das sich dernȁȁbet besseri Aalage chönd entwìckle. Mȁngs Mool mues au doo s Wachstùm zrùggghaa wëërden ùnd nȁbetzue em andere Triib e Möglichkȁit ggëë, sich rìchtig z entfalte.» – «Jaa schoo! Aber – Aber!» Mit esoo vìll wȁnn ùnd aber hȁni doo nȕd grȁchnet ghaa! Jetz ìscht nȁmli de Dischput eerscht rȁcht vo vornen aaggange, es hȁt mer sogaar gschùne, mis Erchlääre seig ȕberhaupt fȕr d Chatz gsii. Ich bì dȁnn vo der Lȁiteren abegschtìgen ùnd han en abghaunen Ascht ì di lìngg Hand gnoo ùnd halt nomool vo vornen aagfangen erchlääre. «Eme guet gschnìttne Baum ìscht das öppe gliich wie ìnere Famìlie, oder ìn öiserem Schtaat. Es chan au doo nȕd nù dërig gëë, wo vorne s Sȁge hȁnd; vìll wìchtiger ìscht d Funkzioon vo dene, wo ùnedraa schtönd ùnd schlussȁntli doo sìnd, das eso öppis wien en Ertraag vo der Aarbet entschtoot. Au bì Ìnen ì der Schuel mues soorgfeltig ùnd gliichmäässig uufbboue wëërde, wȁnn’s em Schluss em Chìnd‚ de Famìlie oder em Schtaat öppis sell nȕtzen ùnd fȕr ali zùm Sȁȁge wëërde. Es goot au bìm Baum drùmm, das nȕd nù di Oberschte chönd schnuufen ùnd gnueg Liecht hȁnd; nȁi, au alls wo ùnedraa schtoot ùnd em mȁischte Frùcht trȁit, muen gnueg Lùft ùnd Helli haa. Nùr esoo cha mer ìm Herbscht gsùndi, rootbaggeti Öpfel go gȕne.»
Eb i dem gschtudierte Hërr demìt mini Aarbet als Baumwärter hȁn chöne plausiibel mache, ìscht froogli. [ 32 ] Z Trotz, das ìm nȍȍchschte Herbscht di vìle verschìdnen Öpfelsorte nù eso ghanget sìnd a den Eschte. Es sìnd ganz gueti, zùm Tȁil alti Sorte gsii: Roote Boskop, Berlepsch, Anenasrenetten ùnd Chridebȕchs, zùm nù e paar devoo uufzele, hȁnd herrli schööni Frȕcht trȁit. Gliichwoll hani dȁnn gȁgem Wìnter ane vo miim Chùnd e Poschtchaarten ȕberchoo mìt de Mittȁilig: «Da ich Lust habe, meine Bäume selber zu schneiden, bitte ich Sie, in Zukunft nicht mehr vorbeizukommen!» Doo hȁni dȁnn also d Quittig ghaa fȕr mini ›Baumwärterfilosofii‹. Ì de folgede Jooren ìsch mer dȁnn dë Baumgaarten eso rȁcht es Biischpiil woorde defȕr, wȁnn nüüt, oder nȕd rìchtig pflȁgt wììrt.
(No ere Notiz von fȕfzger Joore)
[ 33 ]