Wääred der Aabouschlacht ìm Zwȁite Wȁltchrieg, hȁts bì öis e rìchtigi Muusploog ggëë. Nȕd nù d Fȁldmüüs hȁnd si oohȁimli vermeert, nȁi au d Waldschprìngmüüs ùnd d Huusmüüs hȁnd groossi Schede hìnderloo. Dezueane hȁt mer ganz verȁinzlet öppen en Hamschter ìn Ȁcher ìne gfùnde, das hȁisst, ȁmel si Voorrotschammer, won mȁngmool e paar Kìlo Chorn oder Wȁizen ìm Boden ìne versoorget gsii ìscht, ùnd fȕr de Puur notüürli verloores Guet, wo höchschtens no fȕr d Hüener z bruuche gsii ìscht. Öppen ìm 43i ìsch de Hööipùnkt vo der Ploog gsii. Am Rand von Ȁchere noowe hȁt mer, bsùnderhȁitli an Waldrȁnde noo, nù no kaali Hȁlm schtoo ghaa, wìll d Schprìngmüüs, won em Halm no uegchlȁderet sìnd, regelrȁcht alls obenaabgfrȁsse hȁnd. D Gmȁindsbìhörde hȁnd dȁnn Voorsorg troffe, zùm die Etwìcklig uuffangen ùnd iidȁmme. D Puure hȁnd müese muusen ùnd a verschìdnen Oorten ì der Gmȁind d Schwȁnz vo dene Wüeler abgëë. Ùf öisere Gmȁindssiite bìm ›Chìlli Hȁiri‹ ìm Hìtteberg, bì «s Aarmepflȁȁgers» ìm Rood ùnd bì der «Taavete Liina» ì der Oo. Fȕr ȁin Muusschwanz sìnd 20 Rappe guetgschrìbe woorde, sofërn mer s Soll vo 30 Schtùck ùf d Hektaaren erfȕllt ghaa hȁt. Wër nüüt abglìferet hȁt, dë hȁt ùf die Flechi 6 Franke mȕse zaale. I ha dȁnn mìt öppe 20 Falen aafoo fangen ùnd ì chùùrzer Ziit 250 Müüs gfange ghaa, ùs alte Bettfȁdere hȁnd de Vatter ùnd iich nöiji Fale zwȁgbboge, bìs zletscht öppe 50 Schtùck doo gsii sìnd. Dezue hȁt mer dȁnn au no Tȁtschfalen grìchtet wo mer vomen alte Schìrmschtȁngli ùnd zwȁi Brȁttli gmacht hȁt. Doo drìnn sìnd d Schprìngmüüs mìt Nùsschëërne gfange woorde. Ame schööne trochnen Oobig all Viertelschtùnd ȁini. I wȁiss nù no, das es em Schlùss vo der Akzioon ìm Gmȁindshuus ùne no e schööns Sackgȁlt ggëë hȁt zùm Abhole. Au ì de Schüüre hȁnd dȁnn ìm Voorwìnter, bìs zùm Trösche, Waldschprìng- ùnd Huusmüüs ìres Oowȁȁse trìbe, ùnd es hȁt jedes Mool bì de letschte paar Garben e regelrȁchti Muusjagd abgsetzt, mìt Bȁȁsen ùnd Holzschufle. Gliichwoll hȁt mer dȁnn amigs gfùnde, s Trösche heig woll uusggëë, ȁimool, ùnd das schtoot woorschiindli hȕt no an en Trȁȁm gchrìtzlet ìm eemooligen Ifaar obe – 46 Kìlo Wȁizen ùf d Aare – en guete Ertrag ùf fascht 900 Meeter obe, ùnd dȁnn eerscht no ›Plantahoof Wȁize‹ vo der beschte Brootfrùcht. No bìs ìs ander Joor ie hȁts ì de Wìse vìll Muushüüffe ggëë, dȁnn ìsches aber gȁgen Herbscht ane zȁntùme wìder besser woorde, ùnd au ìn Ȁchere hȁt mer nù no wenig Schȁde ghaa, doo eener vo de vìle Fìnken ùnd Schpatze, won au ìren Tȁil vom Sȁȁge hȁnd welle hole. Esoo hȁts woorschiindli scho dùr ali Ziiten uus ìmmer wìder eso Schȁde vo Naagere ggëë. Doch d Natuur ìsch [ 48 ] au ìmmer wìder schtarch gnueg gsii, zùm en Uusgliich zwȕschet den ȁinzelnen Aarte zwȁȁgbringe.
[ 49 ]